مسئولیت اجتماعی ترکیبی آشنا از دو واژه آشناست که این روزها بیشتر از قبل درباره‌اش شنیده‌ایم. به زبانی ساده، مسئولیت اجتماعی، مجموعۀ وظایف و تعهداتی است که یک فرد یا سازمان باید در راستای حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن زندگی یا فعالیت می‌کند، انجام دهد.
در این میان البته مسئولیت اجتماعی بیش از افراد متوجه سازمان‌ها و نهاد می‌شود، این به این معنا نیست که هر فرد در قبال جامعه خود مسئولیتی نداشته و نباید کاری انجام دهد. بلکه در این معناست که سازمان‌ها به سبب اعتبار و ارزش افزوده‌ای که درپی اعتماد و اقبال شمار زیادی از افراد جامعه و شهروندان به دست آورده‌اند باید یکسری اقدامات متقابل را نیز در راستای حفاظت از جامعه‌ای که مخاطبانشان در آن زندگی می‌کنند، انجام دهند.
در واقع هنگامی که از مسئولیت اجتماعی یک سازمان گفته می‌شود، منظور ارجح دانستن نفع جمعی به منافع شخصی و گروهی است. مثلا وقتی از یک شرکت برزگ صنعتی خواسته می‌شود که به مسئولیت اجتماعی خود عمل کند، یعنی آنها باید در کنار هدف خود که رساندن سود سهام سهامداران به حداکثر میزان ممکن است، به منافع جامعه نیز توجه کنند.
پس در تعریف کوتاه و مختصر باید گفت: «مسئولیت پذیری اجتماعی مسیری برای سهامداران و سرمایه گذاران و به طور کلی تولید کنندگان ارزش افزوده، با هدف بهبود رفاه جامعه، وضعیت محیط زیست و موارد مشابه دیگر است.»
بیزنس یا مسئولیت اجتماعی؟
همانطور که گفته شده، مسئولیت اجتماعی مجموعه تعهدات و وظایفی است که یک فرد یا سازمان به جامعه خود دارد، اما این وظایف صرفا در یک یا دو مورد خلاصه نمی‌شود، بلکه شامل تمام مواردی نظیر تلاش برای حفط محیط‌زیست، کمک به اقشار و گروه‌های آسیب پذیر، ایجاد آگاهی بخش به جامعه و … می‌شود. این رویکرد البته منتقدانی دارد که معتقدند هدف اصلی تجارت کسب درآمد است و به همین علت، ذینفع بودن جامعه با آن تناقض دارد، طبق دیدگاه این افراد مثلا یک کارخانه یا شرکت تولیدی می‌تواند در ازای سود بیشتر، محیط زیست را آلوده کرده، به بومیان منطقه‌ای مسکونی آسیب رسانده یا حیات گونه‌های جانوری را به خطر بیاندازد و … .
واقعیت این است که این رویکرد تا سال‌ها قبل مدافعان قابل توجهی در میان برخی از سرمایه‌داران داشت، اما با افزایش آگاهی مردم و گسترش رسانه‌ها، امروز بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌دانند که برای ارتقا برند و حتی رشد سهام خود باید نسبت به جامعه پیرامونشان حساس باشند. برخی از شرکت‌های بزرگتر حتی دایره فعالیت خود را گسترده‌تر کرده و اقداماتی را در سطح قاره‌ها یا کره زمین انجام داده‌اند.
برخلاف تصورات قدیمی، اقدامات عام المنفعه شرکت‌های مختلف که در راستای مسئولیت اجتماعی انجام شده، نه تنها منجر به زبان این شرکت‌ها نشده است، بلکه سود سهامداران آنها را نیز افزایش داده است.
